TỰA ĐỀ:Tam quốc chí
NỘI DUNG:Lịch sử Việt Nam từ khi Nguyễn kim đưa vua Lê sang Ai Lao, đến khi Gia Long lên ngôi lập ra nhà Nguyễn
ĐỘ DÀI:30 hồi, ước độ 10 trang đánh máy A4/hồi, tổng cộng khoảng 300 trang
Chia làm 4 thời kì chính:
- Chiến tranh Nam Triều - Bắc Triều (3 hồi)
- Nguyễn khai phá miền Nam và chiến tranh Trịnh Nguyễn (10 hồi)
- Khởi nghĩa Tây Sơn (10 hồi)
- Nguyễn Ánh rước voi dày mả tổ (7 hồi)
Ban đầu dự định (vì nếu có điều kiện) viết thêm 10 hồi phong kiến Nguyễn và nhân dân chống Pháp, cho đến khi Bảo Đại thoái vị
TÀI LIỆU
Nguồn tài liệu chủ yếu dĩ nhiên vẫn dựa vào chính sử. Bên cạnh đó thêm 1 số tác phẩm văn học tiêu biểu như Hoàng Lê nhất thống chí và Nhà Tây Sơn. Ngoài ra còn mốt số truyện kể, dã sử, truyện dân gian về các nhân vật, sự kiển như Trạng Quỳnh, Trạng Trình, … và một số tư liệu sưu tầm khác.
Số trang của tài liệu tham khảo lớn hơn số trang của tác phẩm rất nhiều, do đó chuyện chắt lọc, sắp xếp, thêm bớt, … là việc rất quan trọng. Thêm vào đó, do không có khả năng (đúng hơn là không dám) thêm bớt hư cấu sửa chữa thổi phồng sự kiện nhân vật lịch sử như La nên chắc chắn sách viết viết ra sẽ phải có tỉ lệ “8 thực 2 hư” trong đó phần “hư” nếu có cũng chỉ được nói cường điệu nói cương sự thật để phục vụ cho mục đích văn học chứ tuyệt đối không được nói sai sự thật.
*Chính sử
Đại việt sử kí toàn thư
Việt sử toàn thư
Việt Nam sử lược
Cương mục
Đại Việt thông sử
*Văn học
Hoàng Lê nhất thống chí
Nhà Tây Sơn
*Truyện kể
Trạng Quỳnh
Trạng Trình
Truyện Trạng Việt Nam
Tài liệu về một số nhân vật lịch sử khác
Và một số truyện kể, truyền thuyết về các anh hùng Tây Sơn đến nay vẫn lưu truyền
Ai có đề nghị gì có thể viết thêm
NGHỆ THUẬT
Về nghệ thuật, sách bắt buộc phải đạt 1 số tiêu chí nghệ thuật sau đây
Chủ trương:Khắc họa nhân vật là chủ yếu, bối cảnh là phụ. Tác phẩm phải như một rạp hát, nhân vật lần lượt lên diễn, thông qua hành động, lời nói khắc họa tính cách, đặc điểm nhân vật. Người kể truyện dẫn dắt sự việc một cách khách quan, tuyệt đối không nói lên suy nghĩ của mình, còn nhân vật tuyệt đối không được “nghĩ” họ chỉ diễn như các diễn viên. Do chí gần sử kí, đây là lối viết của sử kí nên phải tuân thủ triệt để.
Không mô tả nhiều về thời gian, thời gian phải trở thành một khái niệm ước lượng.
Nói lên được nguyện vọng tha thiết của nhân dân mong muốn cuộc sống yên bình, lên án những cuộc nội chiến binh đao khói lửa vì mục đích cá nhân của những tập đoàn phong kiến, những cảnh nhồi da nấu thịt, tranh quyền đoạt vị. Chủ yếu phải mô tả điều này qua các nhân vật trạng Trình, trạng Quỳnh, Lê Hữu Trác, Nguyễn Huệ, các lãnh tụ khởi nghĩa nông dân khác, các chúa Nguyễn thời kì đầu.
Nói lên được quyết tâm đấu tranh chống ngoại xâm của ông cha ta, đặc biệt qua 2 cuộc chiến chống Xiêm và chống Thanh. Phê phán lên án Nguyễn Ánh, Lê Chiêu Thống cõng rắn cắn gà nhà đi ngược lại lợi ích dân tộc.
Phê phán tầng lớp thống trị như vương triều vua Lê chúa Trịnh xa hoa hủ bại, mua quan bán tước. Ca ngợi những người nông dân áo vải khởi nghĩa chống phong kiến và chống xâm lăng. Ca ngợi những ông vua ông quan tốt hết lòng vì dân.
Một trong những suy tư “khó viết” là suy tư của Quang Trung về sự phong kiến hóa tầng lớp nông dân khởi nghĩa “vẫn mũ ấy áo ấy chỉ thay người mặc” Nếu ai tìm được câu trả lời “văn học” hợp lí cho suy tư ấy thì viết, còn không để lại như một câu hỏi. Chỗ này tôi chịu không tìm ra được cách.
Tư tưởng chính của La là ý trời, tư tưởng của tác phẩm phải là ý dân. Sáng tạo nghệ thuật có thể cho các lãnh tụ khởi nghĩa thuở hàn vi cắt cổ tham quan, dùng võ nghệ cao siêu khuất phục truy binh đông đảo, một chút Thủy hử cũng tốt. Các văn sĩ thiệt chiến mắng bọn tham quan ô lại, vua chúa hủ bại. Cái này không cần sáng tạo, lấy trạng Quỳnh là tốt nhất.
CÁC NHÂN VẬT
- 2 Nhân vật trung tâm: Nguyễn Huệ và Nguyễn Ánh
Có nhiều nhân vật chắc chắn sẽ phải khắc họa. Một số phải đậm nét (tồn tại qua khoảng 3, 4 chương) một số vừa vừa (khoảng 1 chương) còn đa số phải thoáng qua trong một vài đoạn văn thôi.
- Nguyễn Ánh phải là điển hình gian hùng bậc nhất, tượng trưng cho tầng lớp thống trị. Xây dựng Nguyễn Ánh giống như La xây dựng Tào Tháo, sẵn sàng làm việc bất nghĩa nhằm đạt mục đích của mình. Nguyễn Ánh là nhân vật chính của 7 hồi cuối
DÀN Ý
Từ chương 1 đến chương 3
Nhà Mạc cướp ngôi nhà Lê
Nhà Mạc hàng nhà Minh, dâng đất và cống phẩm
Nguyễn Kim phò vua Lê chạy sang Ai Lao
Nguyễn Kim lấy Thanh Hóa, Nghệ An
Nguyễn Kim chết, Trịnh Kiểm giết nguyễn Uông, Nguyễn Hoàng xin vào Thuận Hóa
Chiến tranh Nam Triều Bắc Triều giữa Trịnh Kiểm và Mạc Kính Điển, nhân dân khổ sở
Mạc Kính Điển mất, nhà Mạc suy, Trịnh Tùng diệt nhà Mạc
Từ chương 4 đến chương 12
Nhà Mạc chạy lên Cao Bằng, dựa thế nhà Minh
Nhà Trịnh xây dựng chính quyền ở miền Bắc
Lập “cung vua” và “phủ chúa”
Thời “hưng Trịnh” : các chúa Trịnh chăm lo chính trị, mở mang việc học, mở khoa thi
Thời “mạt Trịnh” : từ Trịnh Giang, nhà Trịnh chuyên quyền, lấn vua Lê, ăn chơi xa xỉ, thuế cao, nhân dân nghèo đói
Khởi nghĩa nông dân đàng ngoài: Nguyễn Hữu Cầu,Hoàng Công Chất, …
Chuyện giữa “cung vua” và “phủ chúa”
Đấu đá trong nội bộ nhà Trịnh
Chuyện trạng Bùng, trạng Trình, trạng Quỳnh, Lê Quí Đôn, Nguyễn Du, … danh sĩ đàng ngoài. Võ quan Hoàng Ngũ Phúc
Nhà Nguyễn xây dựng căn cứ và mở rộng xuống phía Nam
Các chúa Nguyễn thương dân, chăm lo chính trị, coi trọng học hành
Các chúa Nguyễn đánh Chiêm thành, đô hộ Chân lạp sau lấy luôn, thu phục tôi thuộc nhà Minh xin hàng, lập phường phố, thương nhân ngoại quốc hay đến buôn bán ở Hội An
Chiến tranh Trịnh Nguyễn, đất nước tơi bời khói lửa, xuyên suốt các chương là chiến tranh Trịnh nguyễn, tuy nhiên mô tả ngắn gọn, không nên tập trung vì chủ yếu tướng Nguyễn giỏi hơn tướng Trịnh, Trịnh chủ yếu ỷ đông quân
Xiêm La ban đầu yếu ớt, hay bị Chân lạp đánh, sau mạnh dần lên, định lấy Chân lạp làm của mình thì bị chúa Nguyễn áp chế Chân lạp, chúa Nguyễn mạnh hơn, nên Xiêm phải chịu, nhưng thường cướp phá nước ta
Công lao chúa Nguyễn to vì mở mang bờ cõi, đưa dân khẩn hoang. Có vùng là chiếm của Chân lạp, nhưng cũng có vùng toàn là đất hoang, chưa hề có hơi người, rừng thiêng nước độc, quân dân lắm người bỏ mạng
Người Tây Âu buôn bán, đi truyền đạo, và dò xét nước ta
Chương 13
Chương này nói về “Đổng Trác” Trương Phúc Loan
Khởi nghĩa nông dân đàng trong chống Trương Phúc Loan
Loan sửa di chiếu vua, đưa hoàng tử nhỏ lên ngôi để dễ bề kiểm soát, nắm hết quyền hành, tàn ác bạo ngược, công đức các vua Nguyễn bị Loan đạp đổ hết
Khởi nghĩa chàng Lía, lấy của giàu chia dân nghèo, bị dập tắt
Mô tả ấp Tây Sơn. Khởi đầu nhà Tây Sơn, mô tả kỹ về ba anh em Nhạc, Huệ, Lữ. Theo học Giáo Hiến. Nhạc nắm việc nhà. Lữ theo Ma Ni giáo, học phù phép trừ tà dọa quỉ như phù thủy. Huệ tiếp tục học Giáo Hiến.
Ông Nhạc lừa thầy địa lý người Tàu lấy đất long mạch cải mộ cha táng vào đấy
Nhạc lấy được kiếm báu xin Giáo Hiến giữ
Giáo Hiến tặng binh pháp cho Nhạc, Huệ
Mô tả tài năng của Nhạc và Huệ
Chương 14
Chương này chủ yếu nói về sự tích các võ tướng nhà Tây Sơn
Nghe Nhạc là người tài, thiên hạ nô nức đến theo
Bùi Thị Xuân cháu gọi Bùi Đắc Tuyên làm chú, giả trai đến trường bị chọc gẹo
Bùi Thị Xuân học được võ nghệ tuyệt học do lão bà thần nhân truyền dạy
Bùi Thị Xuân mở lớp dạy đệ tử, tậu voi ngựa, ước làm bà Trưng bà Triệu, mắt như có ánh điện chiếu
Trần Quang Diệu đánh cọp. Được truyền dạy đao pháp của Diệp Đinh Tòng
Mối tình Trần Quang Diệu – Bùi Thị Xuân cũng nhờ qua đánh cọp
Võ Văn Dũng, , Nguyễn Văn Lộc
Nguyễn Văn Tuyết có sức khoe trời phú, làm thảo khấu, sau được võ sư Trần Kim Hùng huấn cải, truyền thụ võ nghệ
Nguyễn Văn Tuyết ăn trộm thần mã Xích Kỳ
Võ Đình Tú được một nhà sư dạy võ nghệ binh pháp, văn võ toàn tài
Các tướng hầu hết là tướng võ, trừ Võ Đình Tú vừa văn vừa võ
Lê Văn Hưng cũng khởi nghĩa, cướp của nhà giàu chia cho dân nghèo, nhưng đánh người chỉ ngã chứ không đánh chết
Lý Văn Bưu chuyên nuôi ngựa chiến và săn bắn
Ngoài ra còn số văn sĩ giỏi
Nguyễn Thung là phú nông nhưng hay làm việc nhân đức, cứu trợ dân lành
Triệu Đình Tiệp, La Xuân Kiều, Cao Tắc Tực, Võ Xuân Hoài, Trương Mỹ Ngọc, …
Đây sẽ là những quân sư, sau này trong các chương sau, họ nên có nhiều đất diễn
Phan Văn Lân, võ nghệ được truyền của Phạm Ngũ Lão
Phan giết nhà sư Thiếu Lâm giang hồ ác độc, dùng tay chém đá như gươm chém
Võ Văn Dũng dùng mưu kế trừ nhà sư Tàu tự cao võ nghệ tuyệt đỉnh đao kiếm bất xâm
Võ Văn Nhậm giết thổ hào cưỡng dâm gái nhà lành
Ngô văn Sở văn võ toàn tài, thông hiểu binh pháp
7 võ tướng mạnh nhất kết làm Tây Sơn thất hổ tướng
6 mưu sĩ giỏi nhất được tưng tụng Tây Sơn lục kì sĩ
Dưới cờ Bùi Thị Xuân có 4 phó nữ tướng
Bùi Thị Nhạn, Trần Thị Lan, Nguyễn Thị Dung, Bùi Thị Cúc, cùng Bùi Thị Xuân được gọi là Tây Sơn ngũ phụng
Phải nói là quá mạnh, nước ta thời nào cũng có rất nhiều người tài, nếu khéo biết kêu gọi như Nguyễn Nhạc thời Tây Sơn thì ắt đất nước vô cùng hùng mạnh
Chương 15
Ông Nhạc cho mộ quân và đưa đồng bào đi khẩn hoang
Ông Nhạc làm biện lại, hay đóng thuế cho dân nghèo
Bè cánh Trương Phúc Loan bức hiếp dân, ông Nhạc nhận kiếm báu từ Giáo Hiến, Nhạc tổ chức lễ trời sắc phong, để cuộc khởi nghĩa đứng lên khởi nghĩa
Truyền thuyết cây gươm thần: có nguồn gốc từ Ma Ni giáo truyền lại, vua Chiêm bắt được gươm, vua Chân Lạp bắt được vỏ gươm
Ông Nhạc bắt ngựa thần, thu phục các bộ tộc người Thượng
Quan lại Nguyễn vơ vét , không biết gì cuộc khởi nghĩa
Nhạc hạ thành Quy Nhơn bằng khổ nhục kế
Chương 16
Tây Sơn và Nguyễn đánh nhau, tướng Nguyễn phần lớn hủ bại, chỉ có mỗi Hoàng Ngũ Phúc là tướng tài, không kém các tướng Tây Sơn
Quân Tây Sơn hạ thành Gia Định
Bùi Thị Xuân, Võ Đình Tú chiêu mộ được thêm Đặng Xuân Phong
Nhạc lên ngôi vua ở Quy Nhơn, nhưng lên ngôi rồi lại bén mùi phú quý, thay dạ đổi lòng, chỉ muốn hưởng thụ, không muốn chiến chinh vất vả nữa
Nguyễn Huệ không bằng lòng, khuyên anh, Nhạc không nghe
Nguyễn Huệ vì xót thương nhân dân vẫn bị hà hiếp bóc lột, tiếp tục cầm quân, các tướng nông dân tiếp tục theo
Huệ lên miền núi, đi chiêu binh người Thượng, gặp 2 con rắn mun khổng lồ dâng đại đao toàn màu đen, gọi là “Ô Long đao”
Bùi Thị Xuân luyện voi thuần đến mức không cần quản tượng
Nữ binh Tây Sơn luyện võ, nhìn xa trông như cánh đồng hoa, nhưng đến gần thì sát khí lành lạnh tỏa ra rất đáng sợ
Tây Sơn xây dựng pháo đài bảo vệ cửa Thị Nại, đóng chiến thuyền
Trong công cuộc chính trị được thêm mấy người tài nữa
Lê Văn Nhân, quan văn, người thanh liêm, hiểu biết cực rộng, được truyền tụng “rừng trồng chữ”
Nguyễn Quang Huy, quan võ, chuyên cưỡi ngựa trắng, võ sở trường dùng ngân câu
Chương 17
Nguyễn Ánh xuất hiện ở chương này và là nhân vật gian hùng chính của tiểu thuyết
Nguyễn Phúc Ánh xưng vương, lấy Gia Định do thành Sài Côn bất ngờ không phòng bị
Nguyễn Ánh thấy tướng mình kém Tây Sơn bỏ tiền chiêu mộ quân đánh thuê Xiêm và Tây Âu, mua vũ khí của Bồ Đào Nha, lập đội thủy binh do đô đốc Pháp điều khiển
Khi quân thế đã mạnh, Ánh giết thủ hạ cũ là Đỗ Thành Nhân, lấy cả quân để mình sai khiến
Ánh đánh Tây Sơn nhưng thất bại, Tây Sơn đánh xuống Nam, truy lùng Ánh, Ánh chạy hết chỗ này đến chỗ khác, Ánh mặc quần áo lính, chạy lẫn vào loạn quân trốn Tây Sơn
Tàn binh nhà Nguyễn đánh lấy lại Gia Định
Ánh xây đồn Thị Nghè, Nguyễn Huệ đánh đồn Thị Nghè, lấy lại Gia Định, Ánh lại chạy thoát, trốn ra Phú Quốc
Kể chuyện đại tướng Nguyễn là Nguyễn Huỳnh Đức
Tây Sơn bắt được Đức. Đức là tướng giỏi, dung mạo kì vĩ. Huệ tự tay cởi trói cho Đức, dụ Đức đầu hàng. Đức không chịu hàng, nói tôi trung không thờ hai chủ.
Tây Sơn dùng Mỹ nhân kế, Đức không bị mua chuộc
Tây Sơn không muốn giết anh hùng mà phí hoài, Đức tạm theo, nhưng sau này lại trốn vào Gia Định
Ánh liên hệ với linh mục Bá Đa Lộc, đưa con là hoàng tử Cảnh sang Pháp làm con tin, cầu quân Pháp cõng rắn cắn gà nhà
Ánh sang Xiêm cầu viện
Ánh giết con thu phục nhân tâm
Chương 17
Quang Trung đánh tan quân Xiêm, chiến thắng Rạch Gầm-Xoài Mút
Các trận đánh trong tác phẩm, đừng mô tả nhiều, chủ yếu nên mô tả kỹ mấy trận chống ngoại xâm, trận này nước ta đánh Thái Lan
Quân Xiêm tràn vào Gia Định, quân thế hùng mạnh, quân Tây Sơn cố chết chống giữ, phải chạy khỏi Gia Định
Quân Xiêm vào Gia Định cướp bóc, hãm hiếp phụ nữ, Ánh bỏ mặc
Quân Xiêm dùng thuyền chở về Xiêm đàn đàn lũ lũ con gái, vàng bạc, thành Gia Định xơ xác, tan hoang
Nguyễn Huệ đánh trận Rạnh Gầm Xoàt Mút, đại tướng Xiêm là Chiêu Tăng, Chiêu Xương tháo chạy
Ánh chạy qua Xiêm
Tây Sơn đưa các quan văn vào xây dựng Gia Định
Chương 18
Kể chuyện Nguyễn Hữu Chỉnh là mưu sĩ có tài nhưng xảo quyệt
Tây Sơn hạ Phú Xuân, Chỉnh ra đánh Bắc Hà
Tây Sơn lấy danh nghĩa phù Lê diệt Trịnh, kéo ra Bắc, thắng như chẻ tre
Trịnh cũng có trung thần, kể chuyện Ngô Cảnh Hoàn, Phan Thị Thuấn
Vua Lê gả con gái là công chúa Ngọc Hân cho Nguyện Huệ
Kể chuyện công chúa Ngọc Hân
Tây Sơn chiêu an vua Lê, rồi rút về, để Chỉnh lại giúp vua Lê
Chương 19
Ông Nhạc lo an phận, ăn chơi, thấy Huệ đánh dẹp nhiều có công, muốn kiềm chế Huệ, không cho đánh nhiều nữa, muốn gọi về bên cạnh, hòng sinh biến
Huệ là người chính trực, không có lòng riêng, muốn hết lòng ra quân để đem lại ấm no cho nhân dân, không muốn nghe anh, anh em sinh hiềm khích
Sau khi hạ Phú Xuân, lựa thời cơ quân Trịnh yếu, không hỏi ý Nhạc mà tự tiện Huệ đánh luôn lấy Bắc Hà. Nhạc giận lắm, cho là Huệ chuyên quyền, nhưng không tìm ra cách gì trị tội. Đến khi dẹp xong Trịnh, Nhạc đòi Huệ về, Huệ không về vì ông phải bận ở Phú Xuân, Thuận Hóa thu phục nhân tâm, nhân đó tự tiện sửa sang thành quách, lề lối chính trị, phong thưởng võ quan một cách tự tiên không hỏi ông Nhạc
Ông Nhạc cho là em vô lễ, cất quân đến hỏi tội
Nhân dịp đó, Nguyễn Ánh dùng kế mĩ nhân, mua một mĩ nhân châu Âu tuyệt đẹp, báo dâng cho Huệ rồi lại bí mật dâng cho Nhạc, rồi phao lên là trên đường đưa người đẹp ra Phú Xuân đến Quy Nhơn bị Nhạc chận cướp, Huệ giận lắm
Huệ đánh Nam dẹp bắc hết lòng vì dân, giữ biên cương cho anh, bị anh hạch tội vô lí, lại mắc mưu xảo quyệt của Ánh, lấy làm tức giận, cất quân đánh lại
Nhạc đánh không lại Huệ, Huệ vây Quy Nhơn, Nhạc lên mặt thành khóc nói
“Nồi da xáo thịt, lòng em sao nỡ”
Cả 2 bãi binh
Chương 20
Nguyễn Hữu Chỉnh có mưu đồ riêng ở Bắc Hà, xây lũy đối đầu với Phú Xuân
Kể chuyện Trần Công Sán. Sán là trung thần của nhà Lê, vừa có tài trị nước an dân vừa có tài điều binh khiển tướng, tài ngang Chu công sánh bằng Quản trọng. Sán vào Phú Xuân làm sứ thần dâng cống phẩm. Huệ muốn thu nạp Sán nhưng không được. Bọn Võ Đình Tú muốn giết Sán để chặt vây cánh Chỉnh dứt hậu họa, nhưng biết Huệ chẳng chịu nghe, liền bí mật sai người đi đục thuyền Sán, Sán chết đuối
Nguyễn Huệ sai Vũ Văn Nhậm ra diệt Chỉnh, Lê Chiêu Thống chạy theo bại quân tới kêu nhà Thanh
Vũ Văn Nhậm chuyên quyền, lập vua mới, ý muốn phản
Huệ ra bắc diệt Nhậm, được văn thần nhà Lê 2 người giỏi Ngô Thì Nhậm, Phan Huy Ích
Sĩ phu Bắc Hà hưởng ứng Tây Sơn rất nhiều, người nào nhớ nhà Lê cũ thì mai danh ẩn tích, không ra làm quan, chính Ngô Thì Nhậm thuyết phục họ, dùng người không phân cũ mới, cũng có người nổi lên chống lại, đều bị dẹp tan
Chương 21
Lê Chiêu Thống đến chầu Tôn Sĩ Nghị, cõng rắn cắn gà nhà
Quân Thanh mạnh hơn quân Xiêm rất nhiều, bài học trận gia Định xưa sờ sờ ra đó
Ngô Thì Nhậm, Ngô Văn Sở rút quân giữ Tam Điệp, cố thủ bảo toàn lực lượng
Quân Thanh vào đến Yên Phụ, Nghị đóng quân ở Thăng Long, hàng ngày Thống phải chầu chực trước dinh Nghị để nghe sai bảo, không biết nhục
Thống lại báo oán những người theo Tây Sơn. Một tôn nữ kết duyên tướng Tây Sơn có mang, Thống sai mổ bụng, lấy thai nhi ra giết. Thống chặt chân 3 người vai chú vai bác mình. Cả kinh thành ai cũng khiếp
Quân Thanh đóng quân trong thành ăn phá tàn hại, cưỡng hiếp lương dân, Thống bịt tai che mắt coi như không biết
Cựu thần nhà Lê ngu trung, theo Thống rất nhiều
Chương 22
Quang Trung hành quân thần tốc, đại phá quân Thanh
3 lần ra Bắc, Huệ đều đến cầu La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp, 2 lần trước cụ đóng cửa không tiếp, lần này cụ tiếp Huệ
Cụ hiến kế đánh thật gấp, ắt sẽ diệt được quân Thanh
Huệ tiến quân gấp, diệt Thanh. Chương này trong HLNTC viết rất hay, có thể viết theo không cần sửa gì nhiều
Huệ thu được võ tướng Đặng Văn Long, võ nghệ siêu việt
Chương 23
Quang Trung đối ngoại, cử Quang Trung giả đi sứ, chánh sứ là Ngô Văn Sở
Lê Duy Chỉ cầu Xiêm La, Ai Lao đánh Nghệ An, bị dẹp tan
Quang Trung thực thi các cải cách chính sự, nhưng cái dở của nhà Tây Sơn vốn xuất thân là nông dân khởi nghĩa, thành phần tướng lãnh là võ tướng nông dân ít học, nên chính trị họ ít nhiều mắc sai lầm
Chương 24
Nguyễn Ánh thâm hiểm bí mật sai người thuốc độc giết Quang Trung
Quang Trung làm việc nhiều, thân thể dần suy kiệt, phải uống thuốc
Ánh bí mật sai người ra Bắc tráo thuốc, loại thuốc uống vào không chết người ngay, nên người uống thử không sao, Quang Trung mới uống
Đến đêm, cảm thấy trong người khó thở, suy kiệt, nhận tin người uống thử thuốc hồi chiều đã chết, kíp gọi Trần Quang Diệu đến dặn dò sự mai sau
Quang Trung chết, cả thành kêu khóc như mất cha mẹ
Quang Toản nối ngôi
Chúng tôi tự hào sở hữu đội ngũ chuyên môn giàu kinh nghiệm và uy tín, luôn tận tâm trong từng dịch vụ. Đây là tiền đề quan trọng giúp Vivision và Vivision Kid trở thành nơi khách hàng có thể đặt...
Vivision – Điểm tựa vững chắc cho hành trình chăm sóc mắt của bạn