Đến tận bây giờ ở châu Âu ( và có thể ở Việt Nam nữa ) 3 con người này vẫn được coi như những nhân vật làm thay đổi lịch sử , những con người cực kì vĩ đại . Tuy nhiên , những lời khen ngợi , tán dương đôi khi tô điểm đến mức bóp méo sự thật . Đất nước hay dân tộc mà họ cai trị trở nên hùng mạnh trong thời của họ nhưng sụp đổ tan tành như 1 đống gạch vụn một thời gian rất ngắn hoặc thậm chí ngay sau khi họ chết hay ngay cả lúc người cai trị còn sống .
1) Attila xoay tròn :
Không biết có nhiều người đã từng chơi trò cưỡi ngựa quay theo trục tròn chưa? Nếu chưa chơi ta cũng có thể hình dung ra nó qua câu chuyện của Attila . Ông ta cũng là một vị tướng có tài năng nhưng ôm một tham vọng quá lớn . Cả đời ông ta ấp ủ hy vọng được cai trị đế chế La Mã rộng lớn , trở thành vị vua được nhiều vạn người tung hô . Tuy nhiên có 3 thất bại lớn trước người La Mã buộc ông ta từ bỏ giấc mộng .
A)Thất bại đầu tiên : Để thực hiện giấc mơ của mình , ông ta đã ngấm ngầm tập hợp 1 quân đội rất lớn và ngay khi cầm quyền đã mang đội quân hùng hậu này tấn công Đông La Mã . Với quân số áp đảo , ông ta tràn qua biên giới phía Đông và tiến hành vây hãm Constantinole. Ở đây ông ta nhận thất bại lớn đầu tiên . Dù đã có nhiều năm học quân sự ở La Mã , trang bị thiết bị công thành cho đội quân hùng hậu của mình nhưng quân đội đông đảo của Attila chỉ có thể đánh bại các đội quân ngoài thành và đục được vài lỗ thủng trên tường thành . Cuối cùng , ông ta thất bại và bị đánh bật trở lại vùng biên giới phía Đông . Sau thất bại này , ông ta cho rằng những bức tường ở Constantinople là "không thể công phá" . Dẫu thế quân đội của ông ta vẫn còn đông và ông ta cũng không muốn từ bỏ tham vọng . Ông ta tấn công , cướp bóc các thành trì biên.Và thời thế đã đến , người Vandal thọc qua vùng chính giữa Đông - Tây La Mã đánh xuống châu Phi ; người Goth , người Franks cũng nhăm nhe xâm lược đế chế này và hoàng đế Đông La Mã chấp nhận tiến công cho Attila để tránh bớt 1 kẻ thù .
B) Thất bại thứ hai tại Charlon :
Sau khi nhận tiến công , Attila quyết định tiếp tục giấc mơ bằng cách tấn công vào Tây La Mã để sang phía Đông . Ông ta cướp bóc khắp tỉnh Gallia rồi kéo quân lên Charlon chuẩn bị đánh xuống Roma . Tuy nhiên , tại đây ông ta gặp một đối thủ hoàn toàn xứng tầm - quan phụ chính Aetius . Vị tướng La Mã tài năng này nhìn thấy thế yếu của mình nên đã tập hợp 1 liên minh đủ lớn để phòng thủ Charlon . Trên cánh đồng Charlon , đội quân hung hãn và đông đúc của Attila ào ạt tấn công chính diện quân đội của Aetius . Nhưng ông đã để người Alan hứng đòn tấn công này thay vì kỵ binh La Mã còn bản thân thì âm thầm áp sát đánh thọc sườn vào quân của Attila . Liên quân của người Hun bị vỡ và toàn bộ đội quân này bắt đầu chạy trốn . Aetius thừa thắng kêu gọi liên quân đuổi theo tiêu diệt Attila nhưng cũng như Gia Cát khi đốt cha con Tư Mã Ý , liên quân đuổi theo Attila một lúc thì dừng lại - bản thân Aetius thất vọng không biết chuyện gì đang xảy ra ( có lẽ trên thực tế Gia Cát và Aetius tự hại mình hơn là trời hại họ - cái này phân tích ở topic khác sau ) .
C) Thất bại ngay tại "sân nhà" :
Sau một thời gian tập hợp lại lực lượng , Attila quay lại Italia cướp bóc với hy vọng tiếp tục giấc mơ của mình . Lần này , người Visigoth , Frank và Alan bỏ rơi Tây La Mã . Đến gần Roma , Attila bị giáo hoàng thuyết phục nên từ bỏ việc tấn công Tây La Mã . Tuy nhiên , cũng trong thời gian này 1 vị tướng tên là Aetius mang nhiều quân đội bổ trợ vượt sông Danube với dự định tấn công người Hun . Attila được tin này vội vã đem quân về bảo vệ lãnh thổ . Tuy nhiên , ông ta đã thất bại , người Hun chịu sự tàn sát của các binh lính bổ trợ La Mã . Ông ta mất chỉ 1 năm sau thất bại này khi đang tiếp tục một "kế hoạch đánh chiếm La Mã " mới . Đáng tiếc thay , 3 thất bại ở Đông - Tây rồi Đông La Mã đã tiêu diệt phần lớn quân đội của ông ta .
http://en.wikipedia.org/wiki/Attila
2) Thedoric vĩ đại :
Đây là vị vua nổi tiếng của người Ostrogoth , người đã giết Odoacer rồi chiếm khu vực Italia . Tuy là người dã man nhưng ông ta nổi tiếng sính văn chương . Khi chiếm được Italia , ông ta được nghe rất nhiều câu chuyện kể về thời kỳ vàng của đế chế La Mã . Ông ta hằng ao ước đạt được những thành công đó nên bắt các đại thần ra sức làm việc . Tuy nhiên , dân Goth vốn ham mê đánh đấm chả biết cái gì là văn chương , nghệ thuật nên thời này họ vẫn ra sức phá hủy các công trình nghệ thuật , văn chương thơ phú thì tuyệt không thấy . Kinh tế tiếp tục đi xuống , dân Goth cũng không tránh khỏi thời kỳ tối tăm , mông muội như những nơi khác . Chỉ khoảng 10 năm sau khi ông ta mất , vương quốc Goth lại về tay người La Mã ( bởi Belissarius) .
3) CHarlemagne ( hay Carlus vĩ đại ) :
Đây là một trong những nhà cầm quyền nổi tiếng nhất và cũng tham vọng nhất thời Trung Cổ . Cũng như Theodoric , ông ta bị hấp dẫn bởi hào quang của "thời kỳ vàng La Mã" nên quyết tâm xây dựng 1 xứ xứng tầm như thế . Cuối cùng , ông ta xây dựng được 1 "La Mã thần thánh" nhưng rốt cuộc nó chỉ có cái vỏ không hơn . Suốt 900 năm sau , không 1 vị vua nào của cái thể chế ấy có 1 chút thực quyền . Ông ta cũng quyết tâm khôi phục văn chương Latin như Theodoric nhưng lại toàn là văn chương của nhà thờ . Và sau khi ông ta mất , công cuộc Phục Hưng văn chương cũng thành 1 đống giấy lộn . Để củng cố quyền lực trung ương , ông ta còn dùng các bá tước từ trung ương đưa xuống để hạn chế quyền lực các lãnh chúa nhưng CHarlemagne hoàn toàn thất bại . Không những các lãnh chúa không bị kiềm chế mà triều đình trung ương còn yếu đi bởi quyền lực cát cứ của các bá tước nữa . Đế quốc Franks mà ông ta cai trị cũng bị xé làm nhiều mảnh ngay sau khi ông ta chết còn người Frank sau này thì bại dưới tay người Norman .